Vajinal mantar enfeksiyonu cinsel ilişkiyi etkiler mi

15.06.2020 00:00:00

VAJİNAL MANTAR NEDİR? GENİTAL MANTAR BELİRTİLERİ VE TEDAVİLERİ

Vajinal mantar, vajina florasındaki bakteri ve mantar dengesinin bozulmasıyla ortaya çıkan bir enfeksiyondur. Sağlıklı bir vajinada normal olarak bulunan Candida mantarı hücrelerinin çoğalmasıyla meydana gelen bu enfeksiyon Vulvovajinal kandidiyazis olarak da bilinmektedir.

Vajinal Mantar Nedir?

Vajinal mantar, vajina ve vulva dokusunda enflamasyon, tahriş, akıntı ve şiddetli kaşıntı gibi semptomlara neden olan bir enfeksiyondur. Bakteri ve mantar dengesinin bozulması sonucu Candida albicans adı verilen maya tipi mantar hücrelerinin vajina ve çevresinde çoğalmasıyla ortaya çıkmaktadır.

Yaşamları boyunca kadınların dörtte üçünü etkileyen genital mantar, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar sınıfına dahil değildir. Wayne Devlet Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre [1] kadınların yaklaşık %20’sinde genital mantara sebep olan Candida mantarı bulunduğu halde herhangi bir semptom görülmemektedir.

Vajinal Mantar Enfeksiyonu Nedenleri Nedir?

Vajinal mantar enfeksiyonları üreme çağındaki kadınlarda daha sık görülmektedir. Bununla birlikte genital mantarın çeşitli sebepleri bulunmaktadır:

• Vajinal florada dengesizliğe neden olan antibiyotiklerin kullanımı
• Gebelik
• Kontrolsüz diyabet
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması
• Östrojen seviyesini artıran oral kontraseptif veya hormon tedavileri
• Fazla şeker tüketimi dahil olmak üzere kötü beslenme alışkanlıkları
• Aşırı stres
• Uyku eksikliği

Vajinal Mantar Belirtileri Nedir?

Hafif ve orta şiddette seyreden vajinal mantar belirtileri şunlardır:

• Vajinal bölgede tahriş, yanma, ağrı ve kaşıntı
• Vulvada kızarıklık ve şişme
• Vajinal döküntü
• İdrar yaparken vajinada yanma ve ağrı
• Cinsel ilişki sırasında vajinada yanma ve acı
• Kesik peynir görünümlü kıvamlı, beyaz ve kokusuz vajinal akıntı

Vajina Kaşıntısı Nedir?

Vajinal kaşıntı tahriş edici kimyasallar, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, liken sklerozus veya menopoz nedeniyle ortaya çıkabilen rahatsız edici bir semptomdur. Vajinada kaşıntı ve yanma bakteriyel vajinoz ve mantar enfeksiyonlarının bir sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Çoğu zaman endişe verici olmayan vajinal kaşıntılar kısa sürede kendiliğinden geçmektedir. Bununla birlikte kaşıntılara vajinada yanma ve acı uzun süre eşlik ediyorsa belirtiler mantar enfeksiyonundan kaynaklanıyor olabilir.

Vajinal Kaşıntıya Neden Olan Kimyasallar Nedir?

Vajina kaşıntısı enfeksiyon sebepli olabildiği gibi günlük yaşamda kullanılan bazı ürün ve kimyasallardan da kaynaklanmaktadır:

• Kremler
• Hormonal dengeyi bozabilen kayganlaştırıcılar
• Spiral, diyafram ve spermisit gibi doğum kontrol araçları
• Tampon ve ped gibi kadın hijyen ürünleri
• Kokulu sabunlar
• Kokulu tuvalet kağıtları
• Çamaşır deterjanı ve yumuşatıcılar

Vajinal Kaşıntı ve Vajinal Mantar Arasındaki İlişki Nedir?

Vajina kaşıntısı mantar enfeksiyonlarında yaygın görülen bir semptomdur. Vajina Kaşıntısıyla vajinada yanma ve acı hissi, vajinal mantar hastalığının ortak belirtisidir. Öte yandan kaşıntının varlığı her zaman mantar enfeksiyonundan kaynaklanmaz. Beyaz vajinal akıntılar, idrar sırasında yanma ve acı görülmüyorsa, vajina kaşıntısı farklı hastalıklara bağlı olarak gelişmiş olabilir.Alerjik reaksiyonlara sebep olan kimyasalların kullanımı, östrojen eksikliği ve hemoroit gibi koşullar da vajinada kaşıntı ve yanmaya sebep olmaktadır.

Vajinal mantarın sebep olduğu kaşıntı ve beraberindeki belirtiler bu enfeksiyonun bakteriyel vajinoz ile karıştırılmasına yol açmaktadır. Bakteriyel vajinoz, mantar enfeksiyonu ile benzer semptomlara sahiptir. Vajinadaki bakteri dengesinin bozularak laktobasil bakterilerinin sayıca çoğalmasıyla ortaya çıkan bir enfeksiyondur. Benzer şekilde, Candida mantarının bozulan denge sonucu sayıca çoğalması da vajinal mantara sebep olmaktadır.

Vajinal Mantar Teşhisi Nasıl Yapılır?

Mantar enfeksiyonunu teşhis etmek için doktorlar tarafından uygulanan üç farklı metot vardır.

1)     Geçmişteki vajinal enfeksiyonlar veya cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında bilgi toplanır.

2)     Enfeksiyon teşhisinde kullanılan diğer metot, pelvik muayene yapılarak uygulanır. Pelvik muayene ile dış genital organlar enfeksiyon belirtileri açısından incelenir. Daha sonra vajinal duvarlarını açık tutması için vajinaya bir spekulum yerleştirilerek vajina ve rahim ağzı (serviks) incelenir.

3)     Vajinal mantar teşhisinde uygulanan son metot ise enfeksiyona neden olan mantar türünü belirlemek için vajinal sıvı örneği alınmasıdır. Vajinadan alınan sıvı örnekleri laboratuvar testlerine tabi tutulur. Mantarın türünün tanımlanması tekrarlayan enfeksiyonlar için daha etkili tedavilerin uygulanmasına yardımcı olur.

Vajinal Mantar Akıntısı Nedir?

Genital mantar enfeksiyonlarının en belirgin semptomlarından biri de vajinal mantar akıntısıdır. Vajinal mantar akıntısının özellikleri şu şekildedir:

• Beyaz
• Kıvamlı
• Peynir kesiği şeklinde
• Çoğu zaman kokusuz

Özellikle adet döngüsünün başında veya sonunda beyaz akıntı normaldir. Bununla birlikte vajinada kaşıntı yanma ve beyaz akıntı belirtileri bir aradaysa mantar enfeksiyonu kaynaklı olabilir. Bu durumda vajinal mantar tedavisi yapılmalıdır.

Vajinal Mantar Tedavileri Nedir?

Enfeksiyonun ciddiyetine ve sıklığına bağlı olarak farklı vajinal mantar tedavileri uygulanmaktadır. Hafif ve orta şiddetli semptomlar ile seyrek ataklar için önerilen tedavi yöntemleri şunlardır:

• Kısa süreli vajinal tedavi: Hafif semptomlu mantar enfeksiyonları üç ila yedi gün boyunca süren ilaç tedavileriyle genellikle ortadan kalkar. Vajinal mantar fitil, krem, merhem veya tablet şeklinde olan reçeteli veya reçetesiz satılan antifungal ilaçlar ile tedavi edilir.
• Tek doz oral ilaç: Jinekologlar seyrek görülen enfeksiyonlar için tek dozlu oral ilaçlar da reçete edebilir. Hamile kadınlar için oral ilaç tedavisi önerilmez. Daha şiddetli semptomları yok etmek için üç gün arayla iki kez tek doz ilaç kullanımı önerilmektedir.

Kısa süreli uygulanan vajinal mantar kremi ve ilaçları sonuç vermezse veya iki ay içinde belirtiler tekrar ederse daha etkili tedaviler için jinekoloğa başvurulmalıdır. Sık tekrarlayan enfeksiyonlar için aşağıdaki tedavi yöntemleri uygulanır:

• Uzun süreli vajinal tedavi: Doktorlar iki haftaya kadar günlük olarak alınan bir antifungal ilaç reçete edebilir. Semptomların devam etmesi halinde, vajinal mantar ilaçlarının kullanımı haftada bir kez olacak şekilde altı aya kadar uzatılabilir.
• Çok dozlu oral ilaç: Bu tedavide doktorlar, vajinal tedavi yerine oral şekilde alınan iki veya üç doz antifungal vajinal mantar ilacı reçete edebilir. Bununla birlikte bu tedavi yöntemi hamile kadınlar için önerilmez.
• Azol dirençli tedavi: Vajinaya borik asit içeren bir kapsül yerleştirilmesiyle gerçekleşen bir tedavi yöntemidir. Oral yoldan alındığında ölümcül olabilen bu kapsüller yalnızca antifungal ilaçlara dirençli Candida mantarlarını tedavi etmek için kullanılır.

Vajinal mantar tedavi edilmezse beraberinde farklı sağlık sorunlarını da getirmektedir. Kaşıntı ve kızarıklık gibi belirtiler genital bölgenin çevresine yayılabilir. Yorgunluk, oral pamukçuk, mide ve bağırsak sorunları tedavisi yapılmayan enfeksiyonların nadir yan etkileri arasındadır.

Vajinal Mantar Tedavisi için Bitkisel Yöntemler Nedir?

Vajinal mantar bitkisel tedavi yöntemleriyle belirtiler üzerinde kısa süreli rahatlama sağlamak mümkündür. Hindistan cevizi yağının mantarlı dokulara doğrudan uygulanması, çay ağacı yağı içeren tamponların kullanılması, sarımsak ve sade yoğurt tüketilmesi evde uygulanabilen yöntemlerden bazılarıdır. Ancak alternatif yöntemlerin tedavi edici özelliğe sahip oldukları kesin olarak kanıtlanmamıştır. Bu sebeple bitkisel tedavilerin jinekolog tavsiyesiyle tamamlayıcı özellik olarak uygulanması gerekmektedir.

Vajinal Mantar Görüntüsü Nasıl Olur?

Genital mantara sahip bireylerin vajina ve vulva dokusunda;

• Kızarıklık
• Şişme
• Kesik peynir görünümünde vajinal akıntılar görülür.

Vajinal Mantardan Korunma Yolları Nedir?

1)     Pamuklu iç çamaşırları tercih edilmelidir.

2)     Genital hijyene önem gösterilmelidir.

3)     Dar pantolon ve tayt giymekten kaçınılmalıdır.

4)     Köpük banyosu, kokulu tampon kullanımı ve vajinal duştan kaçınılmalıdır.

5)     Stresi en aza indirecek rahat bir ruh hali sürdürülmelidir.

6)     Islak iç çamaşırı ve kıyafetler uzun süre giyilmemelidir.

7)     Cinsel ilişkilerde mutlaka prezervatif kullanılmalıdır.

Vajinal Mantar ve Cinsel Yaşam (Seks)

Doktor tarafından onaylanmış kronik kandidiyaz enfeksiyonuna sahip bireyler rahatsızlık hissetmedikleri sürece seks yapabilir. Seks sırasında mutlaka prezervatif kullanılmalıdır.

Bununla birlikte vajinal iltihap veya mantar enfeksiyonu varken seks yapmak sancılı olabilir ve semptomları daha da kötüleştirebilir. Seks sırasında yaşanan sürtünme daha fazla tahrişe ve kızarıklığa sebep olarak tedavi sürecini uzatabilir. Maya enfeksiyonları cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar olarak tanımlanmaz; ancak vajinal, oral veya anal seks sırasında mantar enfeksiyonlarının karşı tarafa aktarımı mümkündür.

Kaynaklar:

1. Jack D. Sobel, Vulvo Vaginal Candidosis

• Mayo Clinic Organization – Yeast Infection
• Rebecca Jeanmonod, Donald Jeanmonod – Vaginal Candidiasis
• Centers for Disease Control and Prevention – Vaginal Candidiasis
• Planned Parenthood Organization – Yeast Infection
• Planned Parenthood Organization – Bacterial Vaginosis
• Cleveland Clinic Medical Center – How to Decode Your Vaginal Discharge
• Healtxchange Portal – Tips to prevent yeast infection
• Healthline – Vaginal Itching
• WebMD Health Corp. – How can chemical cause vaginal itching