Doğrudan cihazınızda gerçek zamanlı güncellemeleri alın, şimdi abone olun.
Bu yazımda sağlıklı ve etkili bir iletişim kurmak için nelere dikkat etmemiz gerektiğinden bahsedeceğim. Gözlemlerime dayanarak son zamanlarda daha fazla iletişim sorunları yaşadığımızı söyleyebilirim. Bu nedenle bu konuyu ele alarak bir nebze fayda sağlamak istedim.
Öncelikle bilgilerimizi güncellemek amaçlı iletişimin ne olduğu ile başlayalım.
İletişim Nedir?
İletişim; günlük yaşantımızı sürdürebilmek için çevremizdeki canlılarla yaptığımız duygu, düşünce, bilgi alış verişine verdiğimiz isimdir, bir gereksinimdir. İletişim sözel, yazılı ve beden diliyle olabileceği gibi hiçbir şey yapmadan da gerçekleşebilir. Bir bakışımız, mimiklerimiz veya herhangi bir şeye cevap vermememiz sonucunda bile fark etmeden iletişim kurmuş oluruz. İletişim; alıcı, verici, mesaj ve araçtan oluşur. Bunlar karşıya aktarılacak olan mesaj, mesajı ileten verici, mesajı alan alıcı ve bir de mesajın iletme yolu olarak kullanılan araçtır. Herhangi bir unsurun yokluğu durumunda iletişim gerçekleşmez. Bu unsurların yanlış veya istenildiği gibi kullanılamaması durumunda ise iletişim yanlış kurulur yani etkili iletişim gerçekleşemez.
Etkili İletişim Nedir?
Etkili iletişim mesajı ilettiğimiz kişinin istenilen doğrultuda gerçekleştirdiği eylemle kendini gösterir. Kaynak ve alıcının ikisinin de istediği doğrultuda ilerletebildiği iletişime denir. Yani karşı tarafı isteğimiz doğrultusunda harekete geçirebiliyorsak etkili bir iletişim kuruyoruz, amacımızı gerçekleştiriyoruz demektir.
İletişimi Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Kişisel özellikler
Cinsiyet, yaş, deneyimler, karakteristik özelikler, bireyin beden imajı, fiziksel görünümü, davranış biçimleri iletişimi etkileyen etmenler arasındadır.
Duygu
Bireyin o an içinde bulunduğu ruh halinin de iletişime etkisi oldukça yüksektir. Stres, motivasyon düşüklüğü, korku, heyecan gibi duygular da mesajların yanlış veya eksik algılanmasına yol açabilir.
Algı
Bireylerin algı düzeyleri birbirinden farklıdır ve iletişimin önündeki en büyük etken bu algı farklılıklarıdır. Verilmek istenen mesaj istenildiği gibi algılanmadığı sürece etkili bir iletişim gerçekleşmesi söz konusu değildir.
Çevresel etkenler
İçinde bulunduğumuz ortamın da iletişimde rolü oldukça yüksektir. Ortamın uyaran düzeyi ( gürültü, ışık, dikkat dağıtan nesneler vb.) iletişimin kopması, etkisiz olması gibi problemlere yol açabilir.
Kültür
Kültürlerarası farklılıklar, bireylerin farklı inanç ve inanışları mesajların yanlış anlanıp yorumlanmasına zemin hazırlar. Doğru verilen mesajın yanlış yorumlanması etkili iletişimin önünü kesen büyük bir engeldir.
Eğitim
Bahsedilen eğitim yalnızca okul veya herhangi bir kurum eğitimi değildir. İnsan doğumdan itibaren çevreyle kurduğu etkileşimleri, toplumun kültür ve değer yargılarını öğrenir. İletişimini de öğrenilenler doğrultusunda yönlendirir.
Geçmiş deneyimler
Kişi iletişim kurarken olumlu etkisini deneyimlediği faktörleri sık kullanmayı tercih ederken iletişimini olumsuz etkileyenleri ise kullanmama tercihinde bulunabilir.
Sağlıklı ve Etkili İletişimi Destekleyen Teknikler Nelerdir?
Günlük hayatta hiçbir şey yapmadan da iletişim kurduğumuzu biliyoruz. Bizim için önemli olan sahip olduğumuz iletişim becerilerini etkili kullanmak. İletişimi hayatımızın her alanında kullandığımız için onu etkili kullanmak adına kendimizi geliştirmemiz bize yaşamımızı sürdürmede kolaylıklar sağlayacaktır. İletimizin karşı tarafta kabul görmesi için kullanabileceğimiz birçok teknik mevcut. Bu teknikleri tek tek kullanabileceğimiz gibi hepsini birden kullanmanın bize daha fazla yarar sağlayacağını söyleyebiliriz. Bu teknikleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Etkili iletişim için önce dinlemeyi bilmeliyiz, karşımızdaki kişiyi sabırla dinlememiz gerekmektedir.
- Kullandığımız sözcükleri sadeleştirerek aktarmamız ve soyutluktan ziyade konuşmada somut cümleler kullanmamız alıcının mesajı anlamlandırması açısından oldukça önemlidir. Kelimeler gönderen ve alıcı tarafından farklı anlamlar taşıyor olabilir bu yüzden kelime seçimine dikkat edilmelidir. Aynı kelime farklı hayatlarda farklı anlamlar içerebilir.
- Beden dili kullanımımız oldukça önemlidir, yönümüz iletişimde bulunulan kişiye dönük dik duruş sergilememiz ve hafif kişiye doğru eğilerek ilgi göstermemiz bize olumlu bir iletişim sağlar. Dikkat dağıtıcı hareketler yerine karşımızdaki bireye yönelik onu dinlediğimizi gösteren bir beden dili tercihi yapmamız gerekir. Karşımızdaki kişiyi iletişimin içine sürüklemenin en basit yoludur beden dili.
- Karşımızdaki birey konuşurken onun yüzüne bakmamak seni dinlemiyorum havası yarattığı için iletişim kurarken karşımızdakini rahatsız etmeyecek düzeyde göz teması kurmamız gerekmektedir. Kimse yüzüne bakmayan birine kendini ifade etmek için çabalamaz, vazgeçer, birey kendini değersiz hisseder.
- İletişim esnasında asık bir surat sergilememiz iletişimin önünü kesebilir, canlı bir yüz ifadesi ve minik bir tebessümle iletişim kurmamız iki tarafın da yararına olacaktır.
- İletişimin başlangıç şekli oldukça önemlidir karşımızdaki kişiye uygun bir hitap şekli seçmemiz gerekir aksi halde baştan kötü giden iletişimin yönünü değiştirmekte zorlanabiliriz.
- Yine dinlediğini gösteren baş hareketleri, jest ve mimikler kullanılarak iletişim kurulmalıdır.
- Ara ara anlatılanları anladığınızı gösteren geri dönütler verebilir ya da doğru anladığınıza emin olmak için pekiştirme amaçlı sorular sorabilirsiniz.
- İletişim esnasında alıcı ve vericiler arasındaki mesafe uygun ayarlanmalıdır, rahatça anlaşılabilecek uzaklıkta olunmalı, olası işitme engellerinin önüne geçilmelidir.
- Kişinin kendine gösterdiği ilgi de iletişimi etkilemektedir; bireylerin kişisel hijyenlerine dikkat etmesi, bakımlı görünümleri iletişim esnasında dikkate alınma derecesiyle doğru orantılıdır. Bugün bir iş görüşmesine giderken bile son derece özenli halimizle gitmemiz de bununla ilişkilidir.
- Konuşma anında karşı tarafı rahatsız etmeyecek ölçüde ufak dokunuşlar güven sağlamada etkilidir, eğer iletişim konusu ve kişisi gibi faktörler elverişliyse denenmesi önerilmektedir.
- Kendi düşüncelerimizi karşı tarafa aktarırken sert ve baskıcı bir biçimde değil de açıklayarak ve kişinin algılama gücüne göre şekillendirerek anlamlandırmasına yardımcı olmalıyız.
- Hitap ettiğimiz kişiye saygı duymalı, alaycı tavırlardan uzak durarak ona ve düşüncelerine değer verdiğimizi hissettirmeliyiz.
- İletişim kurarken karşımızdaki bireye ön yargılı davranmamalı, onu anlamaya çalışmalıyız. Ön yargılarımız iletişimi olumsuz etkilemekte ve kesilmesine sebep olmaktadır.
- Empati gücümüzü kullanmalı karşımızdakinin hislerini ve düşüncelerini anlamaya çalışmalıyız, bakış ve davranışlarımızı da yönlendirerek onu anladığımızı göstermeliyiz.
- İletişim bazen yazmaktır, bazen çizmek… Çok çeşitli bu yapıyı en iyi şekilde yönetmenin yolu sözlü iletişim kurmaktır. Duygu ve düşüncelerin yüzümüze yansıması, hareketlerimize dökülmesi iletişime yön veren etkenler arasındadır. En basit örneğiyle yazıya aktarılamayan ses tonu farklı yanlış anlaşılmalara sebep olabilir, yapılan espriler ciddiye alınabilir ve iletişim etkisini yitirebilir. Bu sebeple sözlü iletişim kurulma imkânı olan konuları mümkün olduğu derecede sözel olarak gerçekleştirmek gerekmektedir.
Kaynaklar
Orta A. Z. (2009). Etkili İletişim Sürecinde Kişilerarası İletişim Becerileri ve Yaratıcı Drama Uygulama Örneği Yüksek Lisans Tezi Erişim adresi: //openaccess.iku.edu.tr/bitstream/handle/11413/515/AhmetZekiOrtaYLtez.pdf?sequence=1&isAllowed=y