- John Sudworth ve Matthew Wall
- BBC ekonomi haberleri
16 Mart 2015
Güncelleme 17 Mart 2015
2007 yılında İngiltere yüksek hızlı demiryolunun ilk etabını tamamlarken, Çin istasyonu ancak terk etmişti.
Ancak neredeyse on yıl sonra İngiltere hala aynı 109 km'lik hızlı tren rayına sahip, Çin ise dünyanın en uzun yüksek hızlı ağını inşa etti.
Toplam 12,000 km'lik bu ağ, Avrupa ve Japon ağlarının toplamının iki katından fazla.
Yani tren yolculuğunun geleceğinin neye benzeyeceği hakkında bir fikir edinmek istiyorsanız, gidilecek yer Çin olacak gibi görünüyor.
Vakumda hız
Şu anki haliyle, tren teknolojisi yıllardır çok değişmiş görünmüyor.
Peki saatte birkaç yüz kilometre hız yapabilen gerçekten "süper hızlı" trenlerin, kırlar arasından bir kurşun gibi geçişini ne zaman göreceğiz?
Gerek Çin gerekse başka yerlerde, umutlar İngilizce kısa adı ETT olan "tahliye tüp taşıma" teknolojisinde.
Teorik olarak bu teknoloji, trenlerin vakum tüplerin içinden yolculuk etmesini öneriyor.
Bunun için de mevcut maglev yani manyetik kaldırma teknolojisi kullanılıyor.
Bu teknolojiyle trenler raylardan yükseltildiği için sürtünme sıfıra yakın düzeye indirilebiliyor.
Bu sayede ETT trenler potansiyel olarak saatte 1,600 km'den hızlı yolculuk edebilir. [Bir fikir vermek gerekirse Edirne-Ardahan arası 1650 km]
Hayal mi?
Ancak bunlar daha ilk günler...
Kovucu mıknatıslar ve bakır bobinleri, çok elektrik kullandıklarından ötürü maglev teknolojisi pahalı.
Dahası ray altyapısı geleneksel çelik raylara göre çok daha karmaşık.
Tüm bunlara ek olarak güvenlik sorunları da var.
Tren bozulduğu zaman yolcular nasıl tahliye edilecek ve acil servisler onlara nasıl erişecek?
Bir diğer çekince de, birçok kişinin penceresi bile olmayan bir tüp içinde yolculuktan pek hoşnut olmayabileceği.
TV ekranları ve video projeksiyonları yolculuğu daha az klostrofobik (kapalı yerde kalma korkusu) yapabilir ama alışmak zaman alacaktır.
Maglev büyüsü
Bu arada, Japonya maglev teknolojisi ile dev adımlar atıyor.
Çin'in de Şanghay'da kendi maglev hattı var.
Bu hat şehre Pudong uluslararası havaalanından yolcu taşıyor.
Ama bu hat çoğu zaman, yüksek hızlı demiryolunun yararlarının parıltılı bir örneği olarak değil, çok da iyi düşünülmeden girişilen büyük altyapı projelerinin tuzaklarının bir örneği olarak gösteriliyor.
Bu hat yolcuları nefes kesen bir hızla şehre götürüyor ancak şehir merkezine değil...
Yolcular daha sonra yolculuklarını tamamlamak için başka yollar bulmak zorunda.
Bu nedenle birçokları için, artık havalimanına kadar uzatılan metro düzenli, güvenilir ve ucuz bir alternatif sunuyor.
Ray ağının genişlemesi
Süper hızlı trenleri beklerken, bir süre daha geleneksel yüksek hızlı trenler ile yetinmek gerekecek gibi.
Gidişat da bu yönde...
Çin yakın zamanda Rusya'nın başkenti Moskova'ya 242 milyar dolarlık yüksek hızlı demiryolu bağlantısı inşa etmeyi planlıyor.
Önümüzdeki beş yıl içinde de varolan ağının büyüklüğünü iki katına çıkarmayı hedefliyor.
Tüm bu demiryolu projelerinin hedefi, en azından kısa vadede, ekonomide yatırım odaklı büyük bir patlama yaratmak.
Ayrıca Çin gibi büyük bir ülkede, seyahat sürelerini azaltmak da iş dünyasının olumlu karşılayacağı bir gelişme.
Şimdi Çin'in karşı karşıya olduğu ana sorun, böyle büyük bir genişlemenin ticari açıdan sürdürülebilir olup olmadığı.
Saatte 321 km hızla şimdiye kadarki en hızlı testini tamamlayan Hyperloop One ve ona rakip olarak geliştirilen, saatte 1.200 km hıza ulaşması beklenen Spacetrain projesi şüphesiz gelecekteki “ulaşım” anlayışını kökten değiştirecek. Ancak gelin şu an elimizdeki en hızlı trenleri bir gözden geçirelim.
Hyperloop One “en hızlı” olma yolunda testlerine devam ediyor ancak ne yazık ki henüz en hızlısı değil. Hatta son testindeki saatte 321 km hızı dahi en hızlı olmasına yetmiyor. Trenler arasında sizi “uçuracak” olanlar hangileri bir bakalım.
Şangay Maglev
Dünyanın en hızlı treni akla gelecek olan ilk ülke Japonya’da değil, Çin’de yer alıyor. Her ne kadar Japonlar “dünyanın en hızlı treni” için çalışmalarını sürdürse de şu an ilk sırada kişi başı 8 dolara yolculuk yapan Maglev bulunuyor. Çinlilerin gurur duyduğu Maglev saatte 429 km hızla gidiyor. Şehir içine yolculuk yapmayan tren, Şangay’daki Pudong International havalimanından Longyang metro istasyonuna gidiyor. Yaklaşık 30 km’lik yolu 7 dakikada tamamlayan tren hız konusunda aman vermiyor.
Harmony CRH380A
En hızlı ikinci tren de yine Çin’de yer alıyor. 2010’dan beri hizmet veren tren, Şangay ve Nanjing’i birbirine bağlıyor. Şimdilerde Şangay’dan Hangzhou’ya ve Wuhan’dan Guangzhou’ya da giden tren saatte 379 km hızla hareket ediyor.
Trenitalia Frecciarossa 1000
Italyan’ın “kırmızı ok”u olarak bilinen tren Avrupa’nın açık ara en hızlı treni olarak dikkat çekiyor. Yolcuları Milan’dan Floransa veya Roma’ya 3 saatin altında götüren tren saatte 354 km hız yapıyor.
Renfe AVE
Avrupa’nın hızlı trenlerine baktığımızda İtalya’nın hemen arkasında İspanya yer alıyor. İspanya’nın en hızlı treni Siemens tarafından üretilmiş olan Velaro E. Sizi Barselona’dan alıp Paris’e 6 saatte bırakabilen tren saatte 349 km hızla hareket ediyor.
DeutscheBahn ICE
Avrupa’daki hızlı trenlerden bahsederken Almanya’nın sözü geçmeyecek sanıyorsanız çok yanılıyorsunuz. Almanya’nın en hızlı treni de tıpkı İspanya’da olduğu gibi Siemens tarafından tasarlanmış. Velaro D ismini taşıyan trenin saatteki hızı 329 km.
Eurostar e320 ve TGV
Altıncı konumda Eurostar e320 kendisinden bir sonraki trenle berabere kalmış durumda. Eurostar Brüksel, Paris ve Londra arasında yaklaşık 2 saatlik bir gezi sunuyor. Saatte 321 km hızla giden tren yolcularını rotasındaki şehirlerin tam kalbine taşıyor.
Hayabusa Shinkansen E5
Geçtiğimiz yıl bizim de deneyimleme şansı bulduğumu Hayabusa Shinkansen E5 saatte 321 km hızla ilerliyor. 53’üncü yılını kutlayan Hayabusa Shinkansen E5, Tokyo ve Osaka arasında bir rotayı takip ediyor.
Thalys
Amsterdam, Brüksel, Paris ve Köln’ü birbirine bağlayan Thalys, Avrupa’nın en önemli tren hatlarından biri. Saatte 299 km hızla hareket eden tren, hem geziciler hem de çalışanlar tarafından sıklıkla kullanılıyor.
Hokuriku Shinkansen E7
Sizi Tokyo’dan alıp “Japon Alpleri” üzerinden Toyama ve Kanazawa’ya götüren Hokuriku Shinkansen E7, Japonya’nın en rağbet gören trenlerinden biri. Sizi Japonya’nın tarihsel güzelliklerine götürecek olan Hokuriku Shinkansen E7, saatte 259 km hızla hareket ediyor.
Amtrak Acela Express
Listeyi bir Amerikan treniyle kapatıyoruz. 2000 yılında çıkışını gerçekleştiren Amtrak Acela, saatte 241 km hızla Boston, New York, Philadelphia, Baltimore ve Washington D.C. arasında seyahat ediyor.
- Kaynak Cntraveler