Pet ct çekimi sonrası dikkat edilmesi gerekenler

PET/CT nedir?

PET/CT veya PET/BT organlar hakkında metabolik ve anatomik bilgiyi bir arada elde etmeyi sağlayan PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) ve CT (Bilgisayarlı Tomografi) cihazlarının bir araya gelmesiyle oluşmuş bir görüntüleme yöntemidir.

Geleneksel radyolojik görüntüleme yöntemlerinden farkı, işlem esnasında pozitron yayan radyoaktif maddelerin kullanılması ve bu maddeler aracılığı ile incelenmek istenen yapının metabolik özelliklerinin belirlenmesidir.

Son 30 yıl içerisinde PET/BT görüntülemede kullanılmak üzere pek çok radyofarmasötik geliştirilmiştir. En çok kullanılan ve bilinen radyofarmasötik ajan F18 (Flor 18) ile işaretlenmiş FDG (Fluorodeoksiglukoz)dir. F18-FDG kanser tanısında, kanser evrelemesinde, tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde ve nükslerin tespitinde yaygın olarak kullanılan bir ajandır.

Dr. Nesrin Aslan - PET/CT nedir ve nasıl uygulanır bilgiler veriyor.

FDG; glukoz (şeker molekülü) benzeri bir maddedir. Vücut hücrelerinde şeker molekülünün bağlandığı reseptörlere tutunur. Kanser hücreleri gibi hızlı büyüme ve çoğalma kapasitesine sahip hücreler daha fazla enerjiye ihtiyaç duydukları için daha çok glukoz tüketirler dolayısıyla verdiğimiz bu radyoaktif işaretli şekerde o dokularda daha yoğun tutulur ve PET/CT cihazı ile yapılan tarama işlemi sırasında kolayca görüntülenebilirler.

PET/CT işlemi sırasında F18 FDG dışında pek çok farklı radyofarmasötikte kullanılabilmektedir (Ga-68 FAPİ, FLT, NAF, Ga-68 PSMA, Ga-68 DOTA-TATE vb).

PET/CT kanser dışında nörolojik hastalıkların (Alzheimer, demans, epileptik odağın belirlenmesi vb.) ve kalp hastalıklarının (enfarktüs sonrası canlı doku varlığı) tanısı için de kullanılmaktadır.

PET/CT Taraması Neden Yapılır?

PET/BT taraması, vücut bölgelerindeki kimyasal aktiviteyi tetkik etmenin etkili yoludur. Bazı kanserler, kalp hastalığı ve beyin bozuklukları da dahil olmak üzere, çeşitli rahatsızlıkların belirlenmesine yardımcı olabilir. PET taramasından elde edilen görüntüler, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi diğer tarama yöntemleriyle elde edilenlerden farklı bilgiler sağlarlar. Bir PET taraması veya birleşik BT-PET taraması doktorunuzun rahatsızlığının tanısını daha iyi koymasına olanak tanır. Bu  nedenle PET/CT taraması aşağıdaki bilgileri elde etmemize olanak sunar:

• Benign/malign (iyi huylu / kötü huylu) lezyonların ayrımı, biyopsi gerekliliğinin belirlenmesi.
• Metastatik hastalıklarda primer odağın saptanması,
• Hastalığın yayılımının tespiti (evreleme),
• Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi,
• Tümör belirteç yüksekliği veya radyolojik olarak nüks saptanan hastalarda yeniden evreleme
• Radyoterapi planlamasına rehberlik
• Cerrahi veya radyoterapi sonrası gelişmiş skar (yara) dokusundan canlı tümör dokusunu ayırt edilmesi

PET/CT hangi amaçlar için kullanılır?

• Benign/malign (iyi huylu / kötü huylu) lezyonların ayrımı, biyopsi gerekliliğinin belirlenmesi.
• Metastatik hastalıklarda primer odağın saptanması,
• Hastalığın yayılımının tespiti (evreleme),
• Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi,
• Tümör belirteç yüksekliği veya radyolojik olarak nüks saptanan hastalarda yeniden evreleme
• Radyoterapi planmasına rehberlik
• Cerrahi veya radyoterapi sonrası gelişmiş skar (yara) dokusundan canlı tümör dokusunu ayırt edilmesi

PET/CT hangi kanser türlerinde kullanılmaktadır?

• Meme Kanseri
• Akciğer Kanseri
• Lenf kanseri (Lenfoma)
• Cilt kanseri (Malign Melanoma)
• Baş ve boyun Kanserleri
• Tiroid Kanseri
• Yemek borusu kanseri
• Mide kanseri
• Pankreas Kanseri
• Kolorektal (kalın barsak) kanser
• Mesane Kanseri
• Serviks – Rahim ağzı kanseri
• Uterus (rahim) ve Over (yumurtalık) kanseri
• Beyin tümörleri
• Prostat Kanseri (Ga-68 PSMA)

PET/CT’nin Avantajları Nelerdir?

PET/CT vücudun hem metabolik hem de anatomik yapısıyla ilgili bilgileri aynı anda sunduğu için diğer görüntüleme yöntemleriyle elde edilemeyen özgün bilgiler sağlarlar. Tüm vücut taraması yapıldığı için diğer radyolojik incelemelerden farklı olarak bölgesel değil bedenin tamamına ilişkin bilgi verir. Hücrelerin metabolik durumları ile ilgili bilgi içerdiği için, hastalığın radyolojik olarak görünür boyutlara gelmeden tespit edilmesine olanak verir.

Dr. Nesrin Aslan - PET/CT avantajları nelerdir bilgiler veriyor.

PET/CT’nin Riski Var mıdır?

PET taramanızda, radyoaktif bir ilaç verildiği için vücudunuz bir miktar radyasyona maruz kalacaktır.  Kullanılan radyoaktif ajanların bilinen alerjik özelliği yoktur. Hamile veya hamilelik şüphesi olan hastalar için olası yarar-zarar oranı göz önünde bulundurulmakla birlikte F-18 FDG PET/BT çekimi önerilmemektedir.

F-18 FDG süte çok az miktarda geçmektedir ve emzirmenin kesilmesi gerekmemektedir. Ancak emziren kadınlarda meme dokusu F-18 FDG tutulumu gösterdiği için anne ve bebeğin yakın temasının 12 saat süre ile kesilmesi önerilmektedir. Bu süre içerisinde anne sütü sağılıp çocuğa biberon ile verilebilir.

PET/CT hastaları için tetkik öncesi ön hazırlıklar nelerdir?

Şeker hastalığınız, hamilelik/hamilelik şüpheniz var ise veya emziriyor iseniz lütfen randevu alırken görevli personeli uyarınız.

• Kan şekeri normal olan ve diyabet tanısı olmayan hastalarda F-18 FDG enjeksiyonundan en az 4 saat önceden katı gıda ve su dışında sıvı gıda almamaları istenir.
• Tip2 diyabeti olan hastalar oral antidiyabetik ilaçlarını almaya devam etmelidirler.
• Tip1 ya da insüline bağlı Tip2 diyabeti olan hastalar; sabah erken saatte normal kahvaltı yapıp normal doz hızlı ya da kısa etkili insülini uygulayabilir. Sonrasında su dışında herhangi katı ya da sıvı gıda almaz.
• F-18 FDG hızlı insülin enjeksiyonundan sonraki ilk 4 saatte ya da kısa etkili insülin enjeksiyonundan sonraki 6 saatte enjekte edilmez. Orta ya da uzun etkili insülin enjeksiyonu sonrasında aynı gün F-18 FDG enjeksiyonu önerilmez.
• Kliniğe geldiğinizde ölçülen kan şekeri düzeyiniz 200 mg/dL’nin altında ise F-18 FDG PET/BT çalışması yapılabilir. Eğer 200 mg/dL’ye eşit ya da daha yüksek ise çalışma ertelenebilir ya da iptal edilebilinir.
• Tüm hastaların randevu saatinden 1-2 saat öncesinden başlayarak minimum 2 litre su içmesi önerilmektedir.
• F-18 FDG görüntüleme böbrek yetmezliği olan hastalarda uygulanabilir.
• Eğer oral kontrast kullanmanız öneriliyor ise size verilen PET/CT hazırlık formundaki kullanım ilkelerini okumanızı ve bu yönergeler doğrultusunda ilacı kullanmanızı öneririz.

PET/CT bilgilendirilmiş onam ve hazırlık formuna aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

PET/CT'de Görüntüleme İşlemi Nasıl Yapılır?

Kullanılan radyoaktif madde damar yoluyla enjekte edilir. Bunun için kliniğe geldiğinizde damar yolunuz ekibimiz tarafından açılacaktır. Enjeksiyondan sonra 60 dk'lık bir süre boyunca hasta özel odalarda tam bir istirahat halinde bekletilir. Bu istirahat süresi sonunda tarama işlemine başlanır. Tarama alanı beyin dahil olmak üzere uyluk üst kesimine kadar olan vücut bölgesidir. Tarama süresi hastanın boyuna bağlı olarak 15-25 dk. arasında değişmektedir. İşlem sırasında, tarayıcı içerisine kayan dar bir masa üzerine yatacaksınız. Tarama sırasında, görüntülerin bulanık olmaması için son derece hareketsiz kalmanız gerekecektir.  İşleminiz bittikten sonra görüntüleriniz kontrol edilecek ve bazı durumlarda ek görüntülerin alınması gerekebilecektir.

PET taraması sonrasında nelere dikkat edilmelidir?

İşlem sonrasında doktorunuz size aksini söylemedikçe, günlük hayatınıza olağan şekilde devam edebilirsiniz.  Radyoaktif maddenin vücudunuzdan atılmasına yardımcı olmak için bolca sıvı içmeniz gerekecektir.  Bu konuda net bir tanımlama olmamakla birlikte aynı gün gebelere ve küçük çocuklara yaklaşmamanız uygun olacaktır.

Sonuçları kim yorumlar ve sonuçları nasıl alabilirim?

Sonuçlar kliniğimizde bulunan uzman hekimlerimiz tarafından değerlendirilecek ve rapor şeklinde size elden, mail yoluyla ya da talebiniz ve onayınız doğrultusunda hekiminize iletilecektir.

Sık sorulan sorular.

PET/BT fiyatları; iletişim numaralarımızdan bize ulaşabilirsiniz. Yetkili arkadaşlarımız sizleri ücretler konusunda bilgilendireceklerdir.

SGK tetkiki mi öder mi?

PET BT tetkikinin istenme nedeni,  SGK’nın belirlediği endikasyon şeması (uygulama kuralları) ile uyumlu ise SGK tarafından inceleme bedelinin tamamı karşılanmaktadır. Kurumumuzda ek ücret alınmamaktadır.

Özel Sağlık Sigortaları ile anlaşmanız var mı?

Tüm özel sağlık sigortaları ile anlaşmamız bulunmaktadır.

Dr. Nesrin Aslan - PET/CT ne zaman ve hangi durumlarda uygulanır bilgiler veriyor.

PET çekilen kişi kaç saat radyasyon yayar?

PET çekildikten sonra ne yapılmalı?

PET çektiren kişi radyasyon yayar mı?

Devlet hastanesinde PET sonucu kaç günde çıkar?